Το τρίτο βλέφαρο ή νηκτική μεμβράνη θεωρείτο ως μία άχρηστη δομή του οφθαλμού των ζώων. Η θεώρηση αυτή είναι πλέον παρωχημένη.
Η νηκτική μεμβράνη συμβάλλει ουσιαστικά στη διασπορά της προκεράτιας δακρυϊκής στιβάδας των δακρύων (περισσότερο και από τα ίδια τα βλέφαρα), προστατεύει τον κερατοειδή από τυχόν τραυματισμό, παράγει το 40% από τα δάκρυα και συμμετέχει στην αμυντική προστασία του οφθαλμού, παρέχοντας έναν αντιφλεγμονώδη φραγμό. Αποτελεί λοιπόν έναν πολύ σημαντικό προστατευτικό μηχανισμό του οφθαλμού των θηλαστικών.
Η προβολή του αδένα του τρίτου βλεφάρου (Cherry Eye ή Προβολή του Αδένα του Harder στο παρελθόν) αποτελεί τη συνηθέστερη πρωταρχική πάθηση του τρίτου βλεφάρου. Εμφανίζεται κατά κύριο λόγο στον σκύλο. Η αιτιολογία είναι άγνωστη, ωστόσο θεωρείται ότι προκύπτει λόγω αδυναμίας του συνδετικού ιστού που συνδέει τον αδένα με τον υποκείμενο ιστό. Επομένως, δεν οφείλεται σε μικρόβιο, ιό ή τραυματισμό. Και κατά συνέπεια, η αντιμετώπιση της πάθησης δεν μπορεί παρά να είναι χειρουργική.
Προκύπτει συνήθως σε νεαρά ζώα, μικρότερα των 2 ετών. Οι φυλές που παρουσιάζουν προδιάθεση είναι οι εξής: American Cocker Spaniel, Cavalier, King Charles Spaniel, Lhasa Apso, Pekingese, Beagle, English Bulldog, Mastiffs.
Κλινικά είναι εμφανής η παρουσία μιας ερυθρής μάζας που προβάλλει στην έσω γωνία του οφθαλμού. Οι ιδιοκτήτες συχνά θεωρούν ότι πρόκειται περί νεοπλασίας. Φυσιολογικά ο αδένας έχει μέγεθος φακής. Σε περίπτωση προβολής του όμως συνυπάρχει συνήθως και υπερτροφία ή / και υπερπλασία, συνεπώς το μέγεθος είναι κατά πολύ μεγαλύτερο.
Σε περίπτωση που ο αδένας παραμείνει εκτός της θέσης του, παρουσιάζεται χρόνια επιπεφυκίτιδα και βλεννώδεις εκκρίσεις. Το ζώο δεν δείχνει να ενοχλείται, παρά μόνο από την ύπαρξη μιας μάζας που παρεμβάλλεται στο οπτικό του πεδίο. Ενδεχομένως βέβαια να αποφασίσει κάποια στιγμή να ξυστεί, ώστε να απαλλαγεί από αυτήν, άρα και να αυτοτραυματιστεί.
Πριν από τη δεκαετία του ΄80, η επέμβαση επιλογής στην περίπτωση προβολής του αδένα του τρίτου βλεφάρου ήταν η χειρουργική αφαίρεσή του. Τότε όμως, δεν ήταν γνωστή η συνεισφορά του αδένα στην παραγωγή δακρύων. Έκτοτε, μια τέτοια πρακτική θεωρείται ακρωτηριασμός, γιατί οδηγεί μετά από ένα εξάμηνο -και ειδικά σε φυλές με προδιάθεση στην ξηρά κερατοεπιπεφυκίτιδα- στην ξηροφθαλμία.
Οι φυλές που παρουσιάζουν προδιάθεση σε ξηρά κερατοεπιπεφυκίτιδα είναι: American Cocker Spaniel, Cavalier King Charles, Boston Terrier, Lhasa Apso, English Bulldog, Chuhuahua, Bachshund, Miniature Schnauzer, Pekingese, Pug, Shig Tzu, West Highland White Terrier, Yorkshire Terrier, Samoyed.
Σχετικά με τη χειρουργική επανατοποθέτηση του αδένα, προτείνονται διάφορες τεχνικές με διάφορα ποσοστά επιτυχίας, καθώς παρουσιάζονται και συνυπάρχουσες παθήσεις με την προβολή αλλά και θέματα που αφορούν στην ιδιοσυγκρασία του σκύλου και τη συνεργασία με τον σκύλο και τον ιδιοκτήτη.
Η ενδεχόμενη υποτροπή της προβολής δεν αποτελεί σε καμιά περίπτωση άλλοθι ώστε να μην επανατοποθετηθεί ο αδένας, κάτι για το οποίο πρέπει να ενημερώνεται με σαφήνεια ο ιδιοκτήτης.
Η χειρουργική αφαίρεση του αδένα δικαιολογείται μόνο σε περίπτωση μίας και μόνης ένδειξης: της νεοπλασίας. Σε κάθε άλλη περίπτωση (υπερτροφίας, υπερπλασίας, προβολής, εκστροφής του χόνδρου) ο αδένας πρέπει να επανατοποθετείται.
Το άρθρο αναδημοσιεύεται από τον ιστότοπο www.eyevetsurgery.gr με την ευγενική άδεια της κτηνιάτρου Ε. Κ. Σκούντζου, M.Sc.
που εξειδικεύεται στην Οφθαλμολογία και τη Χειρουργική με Laser.
image source: warrenphotographic.co.uk